Có cần thiết làm siêu dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng 100.000 tỷ đồng?

Hiệu quả mù mờ

Dưới góc độ một chuyên gia kinh tế, Tiến sỹ Lê Đăng Doanh cho rằng, dự án đường sắt Lào Cai- Hà Nội- Hải Phòng cần phải được thảo luận và đánh giá chặt chẽ. Đây là dự án có mức đầu tư lớn vì vậy hiệu quả của dự án đến đâu, vận chuyển hàng hóa như thế nào và hành khách ra sao?

“Bộ GTVT phải chứng minh được khối lượng hàng hóa, hành khách vận chuyển trên tuyến này cũng như hiệu quả kinh tế-xã hội của dự án. Nếu không, đầu tư một tuyến đường sắt cả 100.000 tỷ đồng chỉ  để chở thuê hàng hóa cho Trung Quốc từ Côn Minh đi Hải Phòng mà thôi”- TS Lê Đăng Doanh phân tích.

Cũng theo chuyên gia Lê Đăng Doanh, đầu tư lớn cho tuyến đường sắt trong khi lưu lượng hành khách, hàng hóa chưa lớn sẽ gây lãng phí. Bộ GTVT cần nhìn vào thực tế, đơn cử như dự án đường sắt Yên Viên (Hà Nội) - cảng Cái Lân (Hạ Long) được đầu tư tới 3.400 tỷ đồng song vẫn dang dở, không đạt mục tiêu tốc độ chạy tàu và vắng khách. Hay, mạng lưới đường sắt hiện có cũng chưa khai thác hết được được công suất. 

Do vậy, trong bối cảnh nguồn vốn khó khăn hiện nay, Bộ GTVT nên tập trung nâng cấp mạng lưới đường sắt hiện có thay vì đầu tư mới một tuyến đường sắt tới 100.000 tỷ đồng, cũng như nhiều dự án giao thông cấp bách hơn. Bài học về việc đầu tư mới hàng nghìn tỷ đồng nhưng không có hiệu quả đã từng có. 

Theo ông Doanh, đơn vị tư vấn Trung Quốc có thể đưa ra các con số hiệu quả đầu tư để thuyết phục Việt Nam xây dựng tuyến đường sắt nêu trên, tạo thuận lợi cho họ chuyển hàng hóa từ Côn Minh đến Hải Phòng. Do đó, Bộ GTVT cần thuê tư vấn độc lập đánh giá quy hoạch, tính toán lại lưu lượng hành khách và hàng hóa.

“Bộ GTVT cần tổ chức hội thảo khoa học độc lập có sự tham gia góp ý của các chuyên gia, thậm chí là chuyên gia nước ngoài để thảo luận đưa ra các luận cứ có căn cứ thực tiễn, được tính toán một cách khoa học về dự án này”- TS Lê Đăng Doanh nêu quan điểm.

Trong khi đó, ông Trần Thiện Cảnh - Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Đường sắt Việt Nam  cho rằng, nếu không xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng thì đường sắt Việt Nam có nguy cơ bị loại ra khỏi giao thông xuyên Á. 

Tuy nhiên, ông Cảnh đề xuất, quy hoạch đường sắt mới đi theo hướng tuyến Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân (Quảng Ninh) để tận dụng được tuyến Yên Viên - Hạ Long đang dang dở, vừa kích thích phát triển kinh tế - xã hội vùng Quảng Ninh - Hải Phòng.

Ngân Tuyền (ANTĐ)