Trang chủ
Từ ngày 1/1/2026, quy định mới về an toàn khi chở trẻ em trên ô tô sẽ chính thức có hiệu lực, đánh dấu bước thay đổi quan trọng trong Luật Trật tự, An toàn giao thông đường bộ 2024.
Theo quy định tại Điều 10 của Luật này, trẻ em dưới 10 tuổi và có chiều cao dưới 1,35 mét không được ngồi cùng hàng ghế với người lái, ngoại trừ các loại xe chỉ có một hàng ghế (như xe bán tải hoặc xe van). Ngoài ra, người điều khiển xe phải sử dụng hoặc hướng dẫn sử dụng thiết bị an toàn chuyên dụng cho trẻ em, đảm bảo trẻ được bảo vệ đúng cách trong quá trình di chuyển.
Thiết bị an toàn chuyên dụng cho trẻ em sẽ giúp cố định và bảo vệ cơ thể trẻ khi xe di chuyển hoặc xảy ra va chạm, hạn chế tối đa nguy cơ chấn thương do phanh gấp hoặc va đập mạnh.
Vậy thiết bị an toàn cho trẻ là gì, được chia thành những loại nào và quy định cụ thể ra sao?
Ghế an toàn cho trẻ em - “Lá chắn sinh mạng” khi xảy ra va chạm
Theo tiêu chuẩn quốc tế UNECE R44 và UNECE R129 (i-Size), ghế an toàn cho trẻ em (Child Restraint System - CRS) là thiết bị được thiết kế riêng để cố định trẻ nhỏ một cách an toàn trong xe. Ghế giúp phân tán lực va chạm khi xảy ra tai nạn, tránh cho trẻ bị văng về phía trước hoặc va vào các bộ phận trong xe.
Nhiều nghiên cứu cho thấy, việc sử dụng ghế an toàn đúng cách có thể giảm đến 70% nguy cơ chấn thương nghiêm trọng cho trẻ em trong các vụ tai nạn giao thông đường bộ.
Phân loại ghế theo tiêu chuẩn quốc tế
Dựa trên quy định hiện hành của UNECE, các loại ghế an toàn cho trẻ em được phân chia theo cân nặng, chiều cao và độ tuổi, đảm bảo phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ.
Đầu tiên là ghế quay mặt về phía sau (rear-facing seat), được xem là loại an toàn nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Ghế này dành cho trẻ từ sơ sinh từ 6 đến khoảng 15 tháng tuổi hoặc có chiều cao dưới 105 cm. Ghế được lắp ngược chiều di chuyển của xe, giúp bảo vệ đầu, cổ và cột sống của trẻ - những bộ phận dễ bị tổn thương trong trường hợp va chạm mạnh.
Khi trẻ lớn hơn, có thể chuyển sang ghế quay mặt về phía trước (forward-facing seat). Loại ghế này tuân theo tiêu chuẩn UNECE R44 và UNECE R129, phù hợp cho trẻ từ 9 tháng đến khoảng 11 tuổi, tương ứng cân nặng từ 9 đến 36 kg hoặc chiều cao từ 100 đến 135 cm. Ghế thường có đai an toàn 5 điểm cố định trực tiếp hoặc sử dụng kết hợp với dây an toàn của xe.
Tiếp theo là ghế nâng lưng cao (high-back booster seat). Đây là lựa chọn phổ biến cho trẻ từ 4 đến 11 tuổi, nặng 15 - 36 kg. Theo tiêu chuẩn UNECE R44, loại ghế này có phần tựa lưng và gối đầu, giúp dây an toàn ôm sát vai và hông trẻ, hạn chế nguy cơ chấn thương ngực hoặc bụng khi phanh gấp.
Cuối cùng là đệm nâng (booster cushion), thường được dùng cho trẻ lớn hơn từ 6 đến 11 tuổi, nặng 22 - 36 kg. Theo quy định UNECE R44, đệm nâng có tác dụng tăng chiều cao vị trí ngồi để dây an toàn của xe nằm đúng vị trí an toàn qua vai và hông, thay vì cổ hoặc bụng trẻ.
Mỗi loại ghế đều có vai trò quan trọng trong từng giai đoạn phát triển của trẻ. Việc lựa chọn đúng loại ghế, lắp đặt đúng hướng dẫn và sử dụng phù hợp với chiều cao, cân nặng là yếu tố then chốt để đảm bảo an toàn tối đa cho trẻ khi ngồi ô tô.
Vì sao quy định này quan trọng?
Ở Việt Nam, thói quen cho trẻ ngồi chung ghế với người lớn hoặc bế trên tay vẫn còn phổ biến. Tuy nhiên, trong tình huống va chạm ở tốc độ chỉ 50 km/h, lực quán tính có thể gấp hàng chục lần trọng lượng cơ thể, khiến người lớn không thể giữ trẻ an toàn dù ôm rất chặt.
Việc bắt buộc dùng ghế an toàn giúp chuẩn hóa hành vi di chuyển an toàn, đồng thời đưa Việt Nam tiến gần hơn với các tiêu chuẩn quốc tế đang được áp dụng rộng rãi ở châu Âu và Nhật Bản.
Thị trường ghế an toàn tại Việt Nam: còn nhiều dư địa
Theo khảo sát của các nhà phân phối thiết bị ô tô, tỉ lệ xe gia đình tại Việt Nam trang bị ghế trẻ em còn rất thấp, chỉ khoảng 15 - 20% ở các đô thị lớn. Nhiều phụ huynh vẫn chưa ý thức được tầm quan trọng của ghế trẻ em. Một số cho rằng ghế chiếm chỗ hoặc không cần thiết khi di chuyển quãng ngắn, trong khi thực tế phần lớn tai nạn lại xảy ra ở những chuyến đi trong thành phố.
Sự ra đời của quy định bắt buộc từ 2026 được kỳ vọng sẽ thúc đẩy thị trường ghế trẻ em phát triển mạnh, đồng thời nâng cao nhận thức cộng đồng về an toàn cho trẻ khi di chuyển bằng ô tô.
Khuyến nghị cho phụ huynh
Để đảm bảo an toàn cho trẻ khi di chuyển bằng ô tô, phụ huynh cần đặc biệt chú trọng đến việc lựa chọn và sử dụng đúng loại ghế an toàn. Trước hết, cần chọn ghế đạt tiêu chuẩn UNECE R44 hoặc R129 (i-Size), phù hợp với độ tuổi, chiều cao và cân nặng của trẻ. Mỗi giai đoạn phát triển của trẻ đều có loại ghế riêng, vì vậy việc chọn sai kích cỡ có thể làm giảm hiệu quả bảo vệ trong trường hợp xảy ra va chạm.
Khi lắp đặt, cha mẹ nên tuân thủ hướng dẫn của nhà sản xuất và ưu tiên các hệ thống cố định hiện đại như ISOFIX – giúp gắn ghế chắc chắn hơn so với việc chỉ dùng dây an toàn. Ngoài ra, cần lưu ý không lắp ghế quay mặt về phía sau ở hàng ghế trước nếu xe có túi khí hành khách, bởi khi túi khí bung ra có thể gây nguy hiểm nghiêm trọng cho trẻ. Trong trường hợp bắt buộc phải lắp ở ghế trước, túi khí phải được ngắt kích hoạt hoàn toàn.
Một nguyên tắc quan trọng khác là không để trẻ ngồi trên đùi người lớn hoặc dùng chung dây an toàn. Trong tình huống phanh gấp hay va chạm, người lớn không thể giữ được trẻ, và dây an toàn chung có thể gây chấn thương nghiêm trọng do không được thiết kế cho hai cơ thể cùng lúc.
Những lưu ý này tưởng chừng nhỏ, nhưng chính là yếu tố quyết định sự an toàn của trẻ trên mỗi hành trình. Việc sử dụng đúng thiết bị không chỉ là tuân thủ quy định pháp luật, mà còn thể hiện trách nhiệm và ý thức bảo vệ con trẻ của mỗi bậc cha mẹ.
TH (Tuoitrethudo)
Ảnh minh họa
.jpg)
