Tại New York (Mỹ), xe chạy không tải (gồm xe tải và cả xe buýt) sẽ bị phạt vào những khung giờ nhất định. Đây là chính sách giúp thành phố giảm thiểu khí thải và mật độ giao thông. Đồng thời, những người ghi lại bằng chứng tố cáo xe vi phạm sẽ nhận được một khoản thưởng.
Bộ luật được ban hành ở New York vào năm 2019 đã giúp thành phố này thu về 2,3 triệu USD chỉ thông qua việc phạt các tài xế vi phạm. Trong đó có khoảng 600.000 USD được trả cho những công dân thành phố đã báo cáo về vi phạm.
Cụ thể, những chiếc xe chạy không tải trong khoảng thời gian nhất định tại khu vực trường học và công cộng sẽ bị phạt với mức trung bình 250 USD. Còn người báo cáo sẽ nhận được 87.5 USD hoặc 1/4 số tiền phạt theo quy định.
Để nhận được tiền, một công dân chỉ cần quay video một chiếc xe tải đang chạy chế độ không tải. Nếu xe đỗ ở khu vực một trường học, video cần ghi lại trong vòng 1 phút. Và nếu không ở trong khu vực trường học, video cần dài 3 phút. Sau khi ghi lại video, công dân sẽ đăng tải clip lên website của Sở bảo vệ Môi trường của thành phố cùng bản khai kèm cam kết.
Kể từ khi bộ luật này ra đời, nó đã trở thành một “công việc” kiếm tiền cho nhiều công dân tại đất nước này. Điển hình như Donald Blair, trong số 600.000 USD được trả cho những người báo cáo thì có tới 125.000 USD thuộc về anh. Theo NBC New York, số tiền trên của Donald Blair là số tiền nhiều nhất một công dân New York kiếm được từ việc cung cấp chứng cứ vi phạm giao thông.
Donald Blair đã đi theo những chiếc xe tải và xe buýt chạy không tải, ghi lại video vi phạm ở Brooklyn (Mỹ), nhờ đó kiếm được 55.000 USD. Ngoài ra, khoảng 70.000 USD khác đang ở trạng thái chờ thanh toán. Người này cho biết: “Nếu bạn muốn thay đổi thói quen của ai đó, cách tốt nhất là đánh thật mạnh vào túi tiền của họ".
Hiện tại New York có một nhóm khoảng 60 người đang làm “công việc” này và họ được gọi là “những chiến binh không tải”. Tất cả đều chuyên theo dõi, phát hiện và ghi hình các xe vi phạm. Nhờ cách kiếm tiền có phần khá dễ dàng, nó thậm chí còn được ví như một “thị trường” nóng bỏng và hấp dẫn.
Còn khoảng 8 triệu USD tiền phạt chưa được bên vi phạm chi trả hết. Trong số đó, các công ty như Amazon, UPS, FedEx là các “con nợ” lớn nhất của thành phố.
Tại Việt Nam, người dân cũng có thể cung cấp video vi phạm cho cơ quan CSGT để báo cáo các cá nhân vi phạm. Cụ thể, trong Nghị định 135/2021/NĐ-CP, hiệu lực từ ngày 1/1/2022, quy định về danh mục, quản lý và sử dụng phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ và quy trình thu thập, xử lý dữ liệu thu được từ phương tiện, thiết bị kỹ thuật do các nhân, tổ chức cung cấp để phát hiện vi phạm hành chính, sẽ là căn cứ pháp lý để thực hiện việc này.
Tú Trương (Tuoitrethudo)