Vận tải khách công cộng 20 năm vẫn phải trông vào xe buýt

Dù đã ưu tiên phát triển các loai hình vận tải khách công cộng sức chứa lớn như buýt nhanh BRT, đường sắt đô thị nhưng với thực tế hiện nay thì trong 15-20 năm tới, vận tải khách công cộng trên địa bàn Hà Nội vẫn phải "nhờ" vào xe buýt.

Số liệu từ Sở GTVT Hà Nội cho thấy, thành phố có khoảng 6,5 triệu xe cơ giới đăng ký lưu hành; 2 triệu xe ngoại tỉnh thường xuyên hoạt động trên địa bàn; 1 triệu xe chuyên dụng khác.

Dân số thành phố Hà Nội vào khoảng 10 triệu người, tính cả người ngoại tỉnh thường xuyên lưu trú. Theo thống kê, Hà Nội hiện có 118 tuyến buýt với gần 2.000 xe; 3.326 điểm dừng xe buýt; 361 nhà chờ; 5 điểm trung chuyển; bao trùm 100% quận/huyện; 100% các trường học; 86% khu công nghiệp; 90% khu đô thị hiện hữu.

Hà Nội đã và đang phải đối đầu với tình trạng ùn tắc giao thông suốt nhiều năm qua. Thực tế này khiến chất lượng cuộc sống của người dân suy giảm; thiệt hại về kinh tế gia tăng theo nhịp độ ùn tắc; gây lãng phí của cải xã hội.

Xe buýt vẫn là chủ lực trong hệ thống vận tải khách công cộng của Hà Nội trong nhiều năm tới

Theo chuyên gia giao thông đô thị GS.TS Từ Sỹ Sùa, nguyên nhân chính dẫn đến ùn tắc giao thông là do sự lựa chọn cơ cấu sử dụng phương tiện không hợp lý; cơ sở hạ tầng giao thông đô thị không theo kịp sự bùng nổ của phương tiện cá nhân; hệ thống vận tải khách công cộng.

Ông Dương Thế Bình - Phó giám đốc Trung tâm Quản lý điều hành giao thông đô thị Hà Nội thông tin, tỷ lệ đảm nhận vận chuyển của các loại hình vận tải khách công cộng tại Hà Nội như sau: đường sắt đô thị 0%; buýt nhanh BRT 0,3%; xe buýt thường 12,2%; Taxi 2,1%.

Thực tế cho thấy, toàn mạng lưới vận tải khách công cộng đáp ứng được gần 15% nhu cầu đi lại của người dân thì xe buýt thường góp phần giải quyết tới 12,2%.

“Trong khi đường sắt đô thị chưa đi vào sử dụng, BRT chỉ có 1 tuyến đơn độc thì trong ít nhất 15 - 20 năm nữa, xe buýt vẫn là phương tiện vận tải khách công cộng giữ vai trò chủ đạo” - ông Bình nhận định.

Theo đó, mặc dù quy hoạch phát triển GTVT Hà Nội hết sức tập trung vào phát triển các loại hình vận tải khách công cộng sức chứa lớn, tuy nhiên, căn cứ trên tình hình thực tế xây dựng các tuyến đường sắt đô thị và BRT hiện nay thì đến năm 2020, xe buýt vẫn chiếm vai trò chủ đạo.

Theo kịch bản khả quan nhất, công suất của hệ thống BRT và 2 tuyến đường sắt đô thị khai thác cực đại cũng chỉ đạt mức 4-5%. Như vậy, khối lượng vận chuyển bằng phương tiện công cộng còn lại sẽ do xe buýt đảm nhận, ở mức 15-20%.

Đáng nói, theo ông Nguyễn Công Nhật - Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Vận tải Hà Nội (Transerco), sau gần 15 năm liên tục tăng, từ 2015 tới nay, sản lượng vận chuyển hành khách bằng xe buýt của Hà Nội đang có dấu hiệu chững lại, thậm chí là sụt giảm trong một số thời điểm.

“Xe buýt không hề giảm về quy mô, số lượng nhưng rõ ràng, yêu cầu về chất lượng dịch vụ của khách hàng ngày càng cao, sự cạnh tranh từ taxi, xe ôm công nghệ rất khốc liệt. Thực tế này đòi hỏi xe buýt phải liên tục đổi mới để giữ vững đà phát triển”- ông Nhật nêu ý kiến.

Với mục tiêu vận tải công cộng sẽ đảm nhận khoảng 20-25% lượng khách đi lại, trong khi xe buýt hiện nay mới chiếm 10%. Do đó, dể tăng thêm tỷ lệ lên 15% cần khoảng 2.400 phương tiện, mức 20% là 3.300 phương tiện. Nhưng, với điều kiên cơ sở hạ tầng như hiện nay, việc đưa thêm phương tiện vào chuyên chở khách là hết sức khó khăn.

Đồng tình với ý kiến trên, GS.TS Từ Sỹ Sùa cho rằng, sự phát triển vận tải khách công cộng bằng xe buýt trong tương lai cần đảm bảo ưu tiên chất lượng dịch vụ, trong đó phát triển xe buýt theo hướng “cung cấp dẫn đầu”.

GS.TS Từ Sỹ Sùa cho rằng, xe buýt phải nhanh hơn xe đạp, rẻ hơn đi xe máy và ngồi thích hơn taxi thì mới thu hút được đông đảo người dân sử dụng.

Ngân Tuyền (ANTD)