Vật lộn chống chọi với “bão giá” xăng dầu

Các nước châu Âu thuộc khu vực có giá xăng cao nhất thế giới, phần lớn người dân các nước Tây Âu phải mua xăng với giá từ 6 USD/gallon (3,78 lít) trở lên. Đông Á là nơi có giá xăng đắt đỏ thứ nhì thế giới, sau châu Âu. Giá xăng tại Ấn Độ, Trung Quốc, Hàn Quốc và Thái Lan… là những nước tiêu thụ lớn, nhưng không sản xuất được loại nhiên liệu này dao động từ 1,4 đến 1,6 USD/lít.

Các quốc gia trên thế giới đều phải tìm mọi cách “hạ nhiệt” giá xăng dầu để không gây thêm áp lực lên lạm phát đẩy giá cả lên cao quá mức chịu đựng của nền kinh tế, nhất là những người lao động thu nhập thấp, người nghèo. Với các nước xuất khẩu dầu mỏ thì không mấy khó khăn khi dùng tiền thu được từ xuất khẩu để trợ giá xăng dầu bán lẻ trong nước như trường hợp Malaysia duy trì giá xăng chỉ ở mức tương đương 13.000 VNĐ/lít. Các nước còn lại thì áp dụng nhiều biện pháp như hỗ trợ những người, hộ gia đình thu nhập thấp… song phổ biến nhất là giảm các loại thuế, phi đánh vào xăng dầu.

Cần giảm ngay các loại thế với xăng dầu

Là nền kinh tế có độ mở rất lớn, Việt Nam cũng chịu những tác động tiêu cực bởi giá dầu thế giới ở mức cao. Giá xăng dầu trong nước tính tới nay đã có 6 lần tăng giá liên tiếp. Tại kỳ điều hành gần nhất ngày 13-6, giá xăng E5RON92 tăng 880 đồng/lít, có giá bán 31.110 đồng/lít; xăng RON95 tăng 800 đồng/lít, có giá bán 32.370 đồng/lít. Đây là mức giá xăng bán lẻ trong nước cao nhất từ trước tới nay.

Trong khi đó, theo dữ liệu mới nhất mà Bộ Công Thương cập nhật đến ngày 17-6, giá xăng thành phẩm bình quân trên thị trường Singapore (nơi giá xăng được lấy để tính giá cơ sở cho giá xăng trong nước ta) lên tới 151,255 USD mỗi thùng đối với xăng RON92; 157,75 USD/thùng với xăng RON95. Cùng với đó, giá dầu diesel liên tục tăng, có nhiều thời điểm vượt mốc 172 USD mỗi thùng. Do vậy, các doanh nghiệp xăng dầu trong nước cùng có chung dự báo rằng, giá xăng trong nước tại kỳ điều hành diễn ra ngày hôm nay 21-6 có thể tăng từ 300-500 đồng mỗi lít tùy loại. Trong đó, giá dầu có thể tăng cao hơn, gần 1.000 đồng/lít. Mức tăng này còn tùy thuộc vào việc cơ quan điều hành liên bộ Công Thương và Tài chính giá trích lập và chi quỹ bình ổn giá với xăng dầu thế nào.

Dù rằng vận hành theo cơ chế thị trường, giá nhập vào tăng thì giá bán lẻ trong nước tăng và ngược lại, song do tính chất đặc biệt quan trọng và nhạy cảm của giá xăng dầu đối với giá cả hàng hóa khác cũng như tác động tới lạm phát, các cơ quan trách nhiệm nước ta thời gian qua đã áp dụng các biện pháp để kìm hãm giá mặt hàng nhiên liệu thiết yếu này. Trong đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã quyết định giảm thuế bảo vệ môi trường với xăng từ mức 4.000 đồng/lít xuống còn 2.000 đồng/lít, tức giảm 50%.

Mới đây, Bộ Tài chính vừa công bố lấy ý kiến góp ý của nhân dân cả nước với dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn. Theo đó, Bộ Tài chính trình Chính phủ để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức thuế bảo vệ môi trường đối với nhóm xăng, dầu, mỡ nhờn xuống mức sàn trong khung thuế đến hết 31-12-2022 như sau: Xăng giảm từ 2.000 đồng/lít xuống mức sàn 1.000 đồng/lít; nhiên liệu bay giảm từ 1.500 đồng/lít xuống mức sàn 1.000 đồng/lít; Dầu diesel giảm từ 1.000 đồng/lít xuống mức sàn 500 đồng/lít; Dầu mazut, dầu nhờn giảm từ 1.000 đồng/lít xuống mức sàn 300 đồng/lít; Mỡ nhờn: Giảm từ 1.000 đồng/kg xuống mức sàn 300 đồng/kg; Dầu hỏa: Giữ mức 300 đồng/lít vì đây là mức sàn trong khung mức thuế.

Đánh giá tác động của việc giảm thuế này, Bộ Tài chính cho rằng, nếu áp dụng chính sách giảm mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn như đề xuất nêu trên thì ước giảm thu ngân sách Nhà nước bình quân một tháng (đã bao gồm cả phần giảm thuế giá trị gia tăng) khoảng 1.400 tỉ đồng/tháng. Trường hợp Nghị quyết được ban hành trong tháng 7-2022 và có hiệu lực từ ngày 1-8-2022 thì ước giảm thu ngân sách Nhà nước (đã bao gồm cả phần giảm thuế giá trị gia tăng) là khoảng 7.000 tỉ đồng.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia kinh tế và nhất là doanh nghiệp và người dân cả nước cùng cho rằng trong bối cảnh giá xăng dầu cao kỷ lục hiện nay, rất cần nhanh chóng giảm thuế môi trường cũng như các thuế khác với xăng dầu để “hạ nhiệt” giá mặt hàng này. Việc giảm thuế có thể làm giảm thu ngân sách, song điều này có tác động lan tỏa, kích thích tăng trưởng ở các lĩnh vực, ngành kinh tế khác, qua đó giúp bù đắp nguồn thu ngân sách, đặc biệt là giảm thiểu gánh nặng khó khăn do giá cả tiêu dùng tăng cao với đại đa số người lao động, người thu nhập thấp và người nghèo.

Hoàng Hà (ANTĐ)