Model X không mang lại sự ảnh hưởng lớn như Model S nhưng nó là bước tiến quan trọng đế tạo đà cho Tesla chinh phục những mục tiêu xa hơn.
Tổng hợp các phần trước trong loạt bài lịch sử Tesla
Phần 10 – Tesla Model X – Tiếp nối tham vọng
Model X không mang lại sự ảnh hưởng lớn như Model S nhưng đây vẫn là một sản phẩm quan trọng đóng góp trực tiếp vào thành công chung của thương hiệu Tesla. Đúng, nó đắt hơn, tăng tốc chậm hơn, nặng hơn Model S nhưng cũng giống như BMW X5 so với 5 Series hay Porsche Cayenne so với Panamera, đôi khi khách hàng ưu tiên sự thực dụng hơn. Ta sẽ nói sao với 1 khách hàng khi họ chia sẻ rằng: “Model S đẹp, nhanh thật đấy, nhưng tôi thích đi xa với 7 người trên xe và rất nhiều đồ đạc nữa”.
Model X là câu trả lời, và nó được lên kế hoạch sản xuất không lâu sau dự án Model S. Khi chiếc Model S gần như sẵn sàng ra mắt thế giới, Von Holzhausen cũng đã chuẩn bị xong một chiếc nguyên mẫu Model X để anh và Musk cùng bàn luận về nó. Ban đầu, hàng ghế thứ 2 có 3 phần, mỗi vị trí ngồi đều có bệ đỡ độc lập để mỗi hành khách có thể điều chỉnh ghế của mình thay vì dịch chuyển cả hàng ghế. Musk rất thích sự tự do này dành cho các vị trí ngồi khác nhau nhưng dần cảm thấy không ổn. “Vấn đề là chúng chẳng bao giờ thẳng hàng với nhau và trông rất lộn xộn. Chúng tôi phải đảm bảo rằng chúng trông không quá lộn xộn khi sử dụng thực tế”.
Đôi khi, chúng ta thấy Elon Musk nhận xét vấn đề như một nhà thiết kế thực thụ. Anh có trái tim của một nhà vật lý và tác phong của một kỹ sư. Nếu ngẫm lại xem Musk là ai, bạn sẽ thấy anh là tuýp mọt sách luộm thuộm đúng kiểu Thung lũng Silicon, một kẻ chỉ biết thế nào là một thiết kế đẹp vì đã từng đọc trong sách giáo khoa. Nhưng anh có một điểm mạnh khi so với vô vàn kẻ mọt sách khác: anh có tầm nhìn xa và có thể lưu giữ trong đầu những thứ mà kẻ khác bỏ qua, và hồi tưởng lại chúng bất kỳ lúc nào. Quá trình này giúp Musk hình thành nhãn quan tốt kết hợp với sự nhạy bén của bản thân, đồng thời cải thiện khả năng diễn đạt thành lời những gì anh mong muốn.
Kết quả là ta có một Elon Musk đầy tự tin, kiên định nhưng vẫn cộng hưởng được với thị hiếu người tiêu dùng. Giống như Steve Jobs, Musk có khả năng nghĩ đến những điều mà người tiêu dùng chưa biết rằng họ muốn sở hữu cho đến khi họ tận mắt chạm tay vào nó, điển hình như tay nắm cửa thò thụt hay màn hình cảm ứng khổng lồ.
Với Model X, Musk trực tiếp định hình nên các nhân tố thiết kế hào nhoáng nhất của chiếc xe. Anh và Von Holzhausen bước quanh khu trưng bày tại một triển lãm xe hơi ở Los Angeles, và cả hai cùng phàn nàn về việc bất tiện khi cố trèo vào hàng ghế sau của một chiếc SUV. Các bậc cha mẹ luôn phải còng lưng loay hoay xếp ghế trẻ em vào hàng ghế giữa, điều đó chẳng thú vị tí nào khi bạn đang mặc những bộ vest hoặc bộ đầm bóng bẩy. “Ngay đến cả một chiếc xe MPV cũng nên có thêm không gian vì gần 1/3 lối vào cũng bị cửa trượt choán mất rồi”, Von Holzhausen nhận xét. “Nếu bạn có thể thiết kế một kiểu mở cửa mới, đó sẽ là thứ thay đổi cuộc chơi”.
Để hiện thực hóa yêu cầu tạo ra cách mở cửa mới, chúng tôi đã phát triển từ 40 đến 50 hướng thiết kế khác nhau, và chúng tôi đã đi đến giải pháp ưu việt nhất. Chiếc Model X sẽ có 2 cửa sau kiểu “chim cắt” (Falcon Wing), theo cách gọi của Musk. Chúng trượt lên rồi lắc lư một cách khá vụng về, vừa đủ để không cọ xát vào xe đỗ bên cạnh và trần gara. Kết quả là các bậc cha mẹ có thể đặt lọt ghế trẻ em vào hàng ghế thứ 2 mà không cần phải cúi hay vặn người, qua đó tiết kiệm được tiền đi chỉnh hình xương cột sống!
Khi mà các kỹ sư Tesla lần đầu nghe đến cửa xe cánh chim cắt, họ đã co rúm người lại. Lại là Musk với một yêu cầu điên rồi nữa. “Mọi người cố gắng đưa ra một cái cớ để lý giải vì sao chúng ta không làm thế”, Javidan cho biết. “Không thể cất nó trong gara, không thể gắn ván trượt tuyết trên nóc xe, không thể gắn giá chứa đồ”. Để chứng minh rằng tất cả đã sai, Musk đã lái 1 nguyên mẫu Model X về nhà và cho những kỹ sư chủ chốt thấy hai cánh cửa mở ra như thế nào. “Tất nhiên rồi, trong một ngôi nhà trị giá 15 triệu USD trở lên, cửa xe sẽ dễ dàng mở ra thôi”, Musk đáp gọn lỏn.
Cũng giống như các tay nắm cửa gây tranh cãi của Model S, cửa chim cắt của Model X cũng trở thành một trong những tính năng nổi bật được người dùng nhắc đến nhiều nhất, cả tích cực lẫn tiêu cực. “Bạn phải là một vận động viên uốn dẻo thì mới len được vào hàng ghế thứ 3 trên những chiếc SUV truyền thống, với Model X thì lại rất dễ dàng”, Javidan nói. “Nếu 2 cánh cửa chỉ là một mánh lới, thì đó hẳn là một mánh ra trò!”.
Đội ngũ Tesla cũng nghiên cứu rất nhiều về các sản phẩm đối thủ. Tại bãi đỗ xe của Tesla có rất nhiều đối thủ cạnh tranh với Model X, và Musk cam đoan sẽ chứng minh được những hạn chế về chỗ ngồi của chúng khi so với Model X. Một cách công tâm nhất có thể, anh đã cố gắng chen vào băng ghế thứ 3 của một mẫu SUV của Acura, nhưng ngay cả khi họ tuyên bố xe có đủ chỗ cho 7 người, Musk vẫn phải ép chặt hai đầu gối dưới cằm và không hề thoải mái chút nào. “Nó cứ như một cách hang bé tí vậy”, anh nhận xét. Tất nhiên, Acura khuyến cáo hàng ghế thứ 3 phù hợp nhất với trẻ em, và Elon Musk cao tới 1m88. “Ai cũng có thể tạo ra một chiếc xe to lớn nếu nhìn từ bên ngoài, bí quyết khác biệt là khiến nó cho cảm nhận rộng rãi từ bên trong.” Musk lướt qua lần lượt những xe đối thủ và chỉ cho Von Holzhausen yếu điểm của chúng. “Thật hay ho khi biết những chiếc xe khác kém tới mức nào”.
Khi biết những lời này, không ít người đã há hốc mồm. Đây, một gã cần đến 9 năm để xuất xưởng 3.000 chiếc xe lại dám nhạo báng các hãng xe hơi chuyên sản xuất hàng triệu xe mỗi năm! Trong bối cảnh đó, sự lên gân của Musk trở nên thật lố bịch.
Tuy nhiên, Musk lại tiếp cận mọi thứ từ quan điểm của triết gia Plato. Theo cách nhìn nhận của anh, mọi thiết kế và công nên trực tiếp hướng đến mục tiêu tạo ra một chiếc xe càng tiệm cận sự hoàn hảo càng tốt. Musk đang phán xét các hãng xe khác ở những điểm họ chưa làm được. Bạn có thể bất chấp tất cả để tạo ra một thành tựu kỳ vĩ, hoặc không. Nếu bạn chọn phương án không, Musk sẽ coi bạn là 1 kẻ thất bại. Đối với kẻ ngoài cuộc, triết lý này có vẻ như rất vớ vẩn, nhưng triết lý đó hiệu nghiệm với Musk và liên tục thúc đẩy anh cùng những người quanh anh đi tới những giới hạn bản thân.
Vậy chiếc Model X có gì ngoài 2 cánh cửa đậm chất khoe mẽ? Đây là chiếc SUV 7 chỗ chạy điện có phạm vi hoạt động xa nhất trên thị trường. Với khối pin 100 kWh, Model X có thể đi được 475 km chỉ trong một lần sạc, trong điều kiện tiêu chuẩn. Không chỉ chạy được xa nhất mà đây cũng là mẫu SUV tăng tốc nhanh nhất thế giới, tính cả xe chạy xăng và chạy điện. Phiên bản Long Range chỉ cẩn 4,7 giây để tăng tốc lên 96 km/h, trong khi bản Performance chỉ cần đúng 2,8s! Khả năng tăng tốc khủng khiếp của Tesla Model X Performance biến những chiếc Bentley Bentayga, Lamborghini Urus thành những chú khủng long vụng về.
Ngày 29/9/2015, chiếc Model X bản thương mại đầu tiên được bàn giao đến tay khách hàng, chậm 2 năm so với dự kiến. Cũng giống như Model S, những phiên bản đầu tiên này cũng vướng phải những lỗi nhỏ không đáng có như kính lái lộ viền chỉ, các tấm ốp nội thất kêu ọp ẹp hay các tấm thân vỏ vênh nhau quá nhiều. Dù vậy, những vấn đề đó đều được giải quyết khi dây chuyền sản xuất hoạt động trơn tru hơn sau này.
Bước vào trong khoang cabin, điều mà bạn phải đợi 6 giây để 2 cánh cửa Falcon Wing vươn lên hết cỡ, bạn sẽ tiếp tục đi từ ngạc nhiên này đến điều sửng sốt khác. Vẫn là triết lý thiết kế tối giản và một màn hình siêu lướn 17 inch đặt dọc, nhưng điều đặc biệt của Model X so với Model S không chỉ dừng lại ở cánh cửa. Kính lái được thiết kế kéo dài về giữa thân xe, nơi thường là một tấm kim loại, tạo nên một lồng kính rộng hơn tất cả những gì bạn đã từng thấy trước đây. Kiểu thiết kế panorama này mang đến góc nhìn vô cùng rộng về thế giới bên ngoài, trải nghiệm chỉ có với Tesla Model X. Tất nhiên, phần kính ở trên đầu bạn được phủ tối để tránh biến khoang cabin chiếc Model X thành một lồng kính trồng cây di động.
Chưa hết, khi yên vị ở ghế lái, bạn có thể dẫm nhẹ vào chân ga để 2 cửa trước tự động đóng lại. Nút bấm đóng cửa sau của Rolls-Royce ư? Xưa quá rồi! Xe còn có thể tự động đỗ vào gara và lùi ra, việc của bạn chỉ là bấm nút trên phần mềm điện thoại của mình. Tất nhiên, ta không thể không nhắc đến Autopilot, tính năng lái xe bán tự hành mang đến không ít danh tiếng và cả tai tiếng cho Tesla. Elon Musk thậm chí còn nói rằng chiếc xe có hệ thống lọc không khí HEPA của Model X còn có thể chống lại vũ khí sinh học! Theo Tesla, hệ thống được thử nghiệm thực tế tại Trung Quốc, tại những vùng ô nhiễm nhất quanh California như bãi rác, bãi chăn nuôi súc vật, công trường v.v..
Bài thử khắc nghiệt nhất dành cho hệ thống lọc khí này lại được thực hiện tại nhà máy. Tesla quảng cáo rằng khi bật chế độ “Bio Defense Mode”, Model X có thể lọc được tất cả bụi bẩn, chất hóa học độc hại trong không chỉ trong xe và cả bên ngoài xe nữa. Các kỹ sư đã nhét chiếc xe vào một lồng bóng đặc biệt và bơm bụi bẩn siêu mịn vào trong với nồng độ bụi PM 2.5 lên tới 1.000 µg/m3, trong khi mức khuyến nghị nồng độ bụi PM 2.5 là an toàn với sức khỏe là 12 µg/m3 không khí.
Sau khi mở cửa xe vài phút để bụi tràn vào mọi ngóc ngách trong xe, các kỹ sư mặc áo chống bụi, đeo mặt nạ phòng độc và đóng cửa lại, bật chế độ Bio Defense Mode. Kết quả là chỉ sau 2 phút, tất cả bụi bẩn đã được lọc sạch, thậm chí còn thấp hơn cả mức khuyến nghị 12 µg/m3, thấp đến nỗi vượt quá khung đo của thiết bị đo của họ. Chưa hết, chiếc Model X còn lọc không khí trong lồng bóng, giảm 40% lượng bụi PM 2.5. Đúng vậy, “Bio Defense Mode” không phải là một trò marketing, nó thực sự hiệu nghiệm.
Một điều khác cũng không phải là trò marketing mà là sự thực, đó là doanh số của Tesla Model X. Tính đến hết tháng 9/2018, Tesla đã bán được 106.689 chiếc Model X và thu được những khoản lợi nhuận tích cực. Song hành cùng Model S, Model X là bước tiến quan trọng để Tesla hiện thực hóa chiếc “xe điện toàn dân” của mình: Model 3.
(còn tiếp)
Vĩ Phạm (Tuoitrethudo)