Trang chủ
Theo lộ trình quy định tại Thông tư 50/2025 của Bộ Công Thương, từ ngày 1/6/2026, xăng không chì lưu hành trên thị trường Việt Nam sẽ phải được phối trộn thành xăng E10 để sử dụng cho các động cơ xăng trên toàn quốc.
Trong khi đó, xăng E5 RON 92 tiếp tục được phép sử dụng song song đến hết tháng 12/2030. Quy định này khiến nhiều người dùng ô tô, xe máy, đặc biệt là xe đời cũ, băn khoăn về mức độ tương thích cũng như ảnh hưởng của các loại xăng sinh học này đối với động cơ.
Sự khác biệt giữa xăng E5, E10 và xăng truyền thống
E5 và E10 là hai loại xăng sinh học, được tạo ra bằng cách pha trộn xăng khoáng truyền thống với cồn sinh học (ethanol). Trong đó, xăng E5 chứa 5% ethanol và 95% xăng khoáng, còn xăng E10 có tỷ lệ ethanol cao hơn, ở mức 10%, phần còn lại là xăng khoáng.
Ethanol sử dụng trong xăng sinh học được sản xuất từ quá trình lên men các nguyên liệu có nguồn gốc nông nghiệp như tinh bột, mật rỉ đường và phế phẩm nông nghiệp. Tại Việt Nam, nguyên liệu chủ yếu hiện nay là sắn lát khô.
So với xăng không chì thông thường, ethanol được xem là nhiên liệu “trung tính carbon” ở mức độ nhất định, bởi trong quá trình sinh trưởng, cây trồng hấp thụ lượng CO₂ tương đối lớn, giúp bù đắp một phần khí nhà kính phát thải trong quá trình sản xuất và đốt cháy nhiên liệu.
Tác động của xăng sinh học đến động cơ?
Một trong những ưu điểm đáng chú ý của ethanol là trị số octane rất cao, lên tới 108–109 RON. Khi được pha vào xăng, ethanol giúp nâng trị số octane của nhiên liệu, từ đó cải thiện khả năng chống kích nổ trong động cơ.
Ngoài ra, ethanol chứa hàm lượng oxy cao hơn xăng khoáng, giúp quá trình đốt cháy trong buồng đốt diễn ra triệt để hơn. Điều này không chỉ góp phần giảm phát thải các chất độc hại như CO và HC trong khí thải, mà còn giúp động cơ vận hành êm hơn và hiệu quả hơn trong một số điều kiện sử dụng.
Với xăng E5 và E10, người dùng không cần điều chỉnh hay can thiệp kỹ thuật khi chuyển đổi từ xăng truyền thống sang xăng sinh học, miễn là động cơ được thiết kế tương thích. Tuy nhiên, nếu sử dụng nhiên liệu có hàm lượng ethanol vượt quá 10%, nguy cơ ảnh hưởng đến các chi tiết kim loại, gioăng cao su, nhựa và vật liệu polymer trong hệ thống nhiên liệu sẽ tăng lên.
Xăng E5, E10 có tương thích với ô tô, xe máy đời cũ không?
Theo các chuyên gia kỹ thuật, phần lớn ô tô và xe máy sản xuất từ khoảng năm 2011 trở lại đây đã được thiết kế để tương thích với xăng E5 và E10. Những phương tiện này có thể sử dụng xăng sinh học mà không cần bất kỳ điều chỉnh nào.
Tuy vậy, với các dòng xe đời cũ hơn, đặc biệt là xe sử dụng chế hòa khí, người dùng nên kiểm tra kỹ khuyến nghị của nhà sản xuất. Thông tin về loại nhiên liệu phù hợp thường được ghi trong sách hướng dẫn sử dụng, nhãn dán bên trong nắp bình xăng hoặc có thể xác nhận trực tiếp với hãng xe.
Trong trường hợp động cơ không được thiết kế tương thích nhưng vẫn sử dụng xăng E5 hoặc E10, ethanol – với đặc tính hút ẩm và khả năng ăn mòn có thể gây ảnh hưởng đến hệ thống phun nhiên liệu, gioăng cao su, đường ống dẫn xăng và buồng đốt. Ngược lại, các phương tiện được thiết kế phù hợp với xăng sinh học thường sử dụng vật liệu và hệ thống đường ống có khả năng chống ăn mòn, đảm bảo an toàn trong quá trình vận hành lâu dài.
Những lưu ý quan trọng khi sử dụng xăng E5, E10
Ngay cả với các phương tiện tương thích, người dùng cũng cần lưu ý đến đặc tính “háo nước” của xăng sinh học. Nếu xe không được sử dụng trong thời gian dài, khoảng 3–4 tuần trở lên, ethanol có thể hấp thụ hơi nước từ không khí, dẫn đến hiện tượng tách lớp giữa xăng và ethanol ngậm nước. Phần nước nặng hơn sẽ lắng xuống đáy bình, có nguy cơ gây han gỉ bình xăng và làm hỏng bơm nhiên liệu khi xe vận hành trở lại.
Trong khi hạn sử dụng lý thuyết của xăng E5, E10 vào khoảng ba tháng, người dùng gần như không thể xác định chính xác thời điểm xăng được sản xuất. Vì vậy, nhiều chuyên gia khuyến cáo nếu xe để lâu không sử dụng, nên xả sạch bình xăng hoặc dùng thêm chất ổn định nhiên liệu để hạn chế rủi ro.
Bên cạnh đó, việc sử dụng xăng sinh học cũng đòi hỏi chủ xe chú ý hơn đến công tác bảo dưỡng, đặc biệt là thay lọc xăng định kỳ sớm hơn so với khi sử dụng xăng A92 hoặc A95 truyền thống, nhằm đảm bảo hệ thống nhiên liệu luôn hoạt động ổn định.
TH (Tuoitrethudo)
Ảnh minh họa: Internet
