Thiết kế cục mịch của Fisker đối với mẫu Model S không thể làm hài lòng Elon Musk. May thay, một nhà thiết kế mang tâm hồn nghệ sĩ khác đã thay Fisker tạo hình cho Model S. Đó là Franz Von Holzhausen.
- [HÃNG XE] Tesla - Sự trả thù của xe điện (Phần 1)
- [Hãng xe] Tesla - Sự trả thù của xe điện (Phần 2)
- [HÃNG XE] Tesla - Sự trả thù của xe điện (phần 3)
Phần 6 – Tesla Model S – thay da đổi thịt
Dù Von Holzhausen hiểu rõ những khó khăn mà một start up xe hơi phải đối mặt, nhưng anh lại không biết công ty đang trên bờ vực phá sản vào tháng 8/2008. Musk đã lôi kéo anh khỏi một công việc có thu nhập đáng mơ ước và lao vào nanh vuốt tử thần. Nhưng trên nhiều phương diện, đây chính là điều mà Von Holzhausen đang tìm kiểm vào thời điểm này của sự nghiệp. Tesla tạo cảm giác đây là nơi của những gã đang chắp vá một ý tưởng lớn hơn là một công ty xe hơi thực thụ. “Với tôi, điều này thật hào hứng. Cứ như thế một công thí nghiệm trong gara vậy, làm cho xe hơi lại ‘chất’ như xưa!”. Không còn những bộ cánh bảnh bao nữa, và đôi tay lão luyện tưởng như đã chai mòn sau nhiều năm lăn lộn trong ngành nay lại tràn trề sức sống. Tại Tesla, Von Holzhausen tìm thấy những gã lập dị đầy nghị lực, những kẻ không nhận ra rằng họ đang cố làm điều gần như bất khả thi.
Von Holzhausen đã xem xét những bản vẽ thiết kế Model S mà Fisker để lại, cũng như các mô hình đất sét, nhưng rồi bỏ qua mà không có một chút ấn tượng. “Rõ ràng người tạo ra những bản vẽ này chỉ vừa mới vào nghề”, anh nói. Musk cũng thấy như vậy, và anh cố gắng giải thích cặn kẽ chiếc xe mình muốn với Von Holzhausen. Tuy anh không mô tả được chính xác nhưng vẫn đủ để Von Holzhausen cảm nhận được tầm nhìn của Musk cũng như sự quyết tâm của anh. Franz nói: “Được rồi Musk, chúng ta sẽ bắt đầu lại từ đầu. Chúng ta sẽ hợp sức cùng nhau và khiến điều này trở nên thật tuyệt vời.”
Để tiết kiệm chi phí, trung tâm thiết kế của Tesla đã ra đời trong lòng nhà máy SpaceX. Những nhân viên thiết kế trong nhóm của Von Holzhausen dựng lều ở một góc nhà máy để công việc họ làm có chút tách biệt và bí mật. Theo truyền thống của nhiều nhân viên dưới trướng Musk, Von Holzhausen phải tự trang bị cho góc văn phòng của anh. Franz đã đến IKEA để mua vài chiếc bàn, rồi ghé qua một cửa hàng nghệ thuật để sắm bút và giấy.
Khi Franz Von Holzhausen bắt đầu phác họa mặt ngoài của chiếc Model S, nhóm kỹ thuật lại tháo tung chiếc CLS để cải tiến nó. Họ cưa rời thân xe, tăng chiều dài cơ sở thêm 10 cm cho phù hợp với vài thông số kỹ thuật ban đầu của Model S. Mọi thứ tiến triển rất nhanh với nhóm phụ trách dự án Model S. Chỉ sau khoảng 3 tuần, Von Holzhausen đã thiết kế được 95% những gì mà ta thấy trên chiếc Model S thương mại.
Von Holzhausen và Musk luôn trao đổi hằng ngày trong suốt quá trình thiết kế xe. Bàn làm việc của họ sát gần nhau và dù vẫn đang đau đầu với các vấn đề tại SpaceX, Musk vẫn dành thời gian tập trung cho dự án Model S. Anh và Von Holzhausen đều đồng tình rằng chiếc xe phải thực sự cuốn hút và sở hữu chất thẩm mỹ lấy cảm hứng từ Aston martin và Porsche. Musk cũng yêu cầu xe phải có thiết kế 7 chỗ. “Tôi thốt lên: ‘Cái gì cơ, sao chúng ta có thể làm thế với 1 chiếc sedan’. Nhưng rồi tôi nhận ra Musk có 5 đứa con và muốn 1 phương tiện phục vụ 1 gia đình đông đúc như vậy”, Von Holzhausen nói.
Musk cũng muốn có 1 màn hình cảm ứng khổng lồ trong xe, đó là thời điểm mà iPad phải vài năm nữa mới ra mắt. Những bảng cảm ứng cỡ bự tại các sân bay thì cho trải nghiệm không thể tồi tệ hơn. Elon Musk muốn 1 chiếc iPhone khổng lồ vfa dùng nó thao tác hầu hết các chức năng trên xe. Để tìm đúng kích thước màn hình phù hợp nhất, Musk và Von Holzhausen đã ngồi lên bộ khung xe và cầm cả tá laptop với đủ kích cỡ, xoay ngang dọc để xem chiếc nào trông ổn nhất. Họ chốt lại là sẽ dùng màn hình cảm ứng 17 inch theo chiều dọc. 17 inch, trong bối cảnh mà những chiếc xe hiện đại nhất thời bấy giờ cũng chỉ có màn hình 5 inch không cảm ứng.
“Khi chúng tôi lần đầu nói đến màn hình cảm ứng siêu lớn, mọi người đều sửng sốt. Chẳng có thứ gì như thế trong chuỗi cung ứng xe hơi cả. Đúng vậy, vì từ trước đến giờ, chẳng ai đặt nó vào một chiếc xe chết tiệt nào cả!”, Musk chia sẻ. Anh nhận thấy các hãng sản xuất laptop có thừa kinh nghiệm để sản xuất màn hình 17 inch mà anh muốn, nhưng nhà cung cấp của Tesla tại châu Á liên tục nhấn mạnh rằng nhiệt độ và độ rung của màn hình máy tính không phù hợp với xe hơi. Khi xem xét 1 cách kỹ lưỡng hơn, Musk và các kỹ sư nhận thấy màn laptop vẫn hoạt động tốt trên xe hơi. Tesla bắt đầu thuyết phục nhà cung cấp màn hình ở châu Á và cùng họ phát triển công nghệ cảm ứng điện dung còn khá sơ khai của họ. “Chúng tôi tự tin rằng mình là những người đầu tiên sản xuất thành công màn hình cảm ứng 17 inch, ngay cả Apple cũng chưa làm được điều đó”.
Elon Musk cũng thể hiện sự cứng rắn của mình trong suốt quá trình phát triển Model S. Do bộ pin rất nặng nên Tesla phải giảm trọng lượng ở các bộ phận khác nhiều nhất có thể. Musk quyết định chế tạo thân vỏ bằng nhôm thay vì bằng thép. “Nếu không dùng nhôm, chiếc xe sẽ rất nặng và không hoạt động như mong muốn. Mọi bộ phận của Model S phải nhẹ hơn xe xăng tương ứng”, Musk nói.
Đúng, nhôm nhẹ hơn nhiều so với thép nhưng tại thời điểm đó, các hãng sản xuất xe tại Bắc Mỹ gần như không có kinh nghiệm sản xuất thân vỏ bằng nhôm. Nhôm thường bị rách toạc khi chụp áp lực lớn, nó cũng hình thành những đường nứt trông như vết rạn da khiến rất khó quét lên nó một lớp sơn phủ mịn. Tại châu Âu thời đó, chỉ có vài mẫu Jaguar và Audi có thân vỏ bằng nhôm nhưng chưa chiếm đến 5% thị trường còn tại Bắc Mỹ, con số đó là 0%. Gần đây, chỉ có chiếc Ford F-150 là được làm hầu hết từ nhôm nhưng Tesla vẫn là hãng đi đầu. Trong nội bộ Tesla, nhiều người đã cố thuyết phục Musk từ bỏ ý định sử dụng nhôm nhưng anh chẳng hề dao động. “Chúng tôi biết đó là điều có thể làm được. Vấn đề là điều này khó khăn ra sao và mất bao lâu để giải quyết.”
Tuy các kỹ sư của Tesla đều thuộc hàng năng động và sáng tạo nhất trong ngành sản xuất xe hơi nhưng đôi khi họ cũng vấp phải những vấn đề ảnh hưởng đến chiếc Tesla Model X mà Musk mong muốn. “Tại sao các anh lại muốn lắp 1 cái công tắc chết tiệt cho đèn nội thất? Nếu trời tối thì hãy cứ để đèn tự bật chứ?”, Musk kể lại. Các kỹ sư Tesla cũng phản đối những cái tay nắm cửa. Von Holzhausen và Musk đã nghiên cứu hàng chồng bản thiết kế sơ bộ và cả 2 đều thích mê với những bản vẽ dang dở chưa có tay nắm cửa. Họ thực sự mê mẩn với việc chiếc xe gọn gàng làm sao khi không có tay nắm cửa. Cả 2 đều nhất trí rằng tay nắm cửa chỉ nên xuất hiện khi người dùng cần nó.
Các kỹ sư ngay lập tức nhận thấy việc thiết kế tay nắm cửa thò thụt là một khó khăn lớn về mặt công nghệ và đã hoàn toàn phớt lờ ý tưởng đó trong một mẫu xe ý tưởng của Model S. Điều này hiển nhiên khiến Von Holzhausen và Elon Musk phật ý. “Tôi đã vô cùng thất vọng, còn Musk thì tuyên bố: ‘Tại sao lại có sự khác biệt chết tiệt này? Chúng ta sẽ không làm vậy!”, Von Holzhausen hồi tưởng.
Để đẩy nhanh tiến độ thiết kế chiếc Model S, các kỹ sư đã làm việc cả ngày, rồi lại có những người khác xuất hiện lúc 9h tối và làm thâu đêm. Cả hai nhóm tụ tập trong một căn lều rộng 278 m² dựng trong nhà máy SpaceX. Mỗi chiều thứ Sáu, họ lại tập trung những gì đã làm được trên khoảng sân phía sau nhà máy, nơi Musk sẽ xem qua một lượt và đưa ra phản hồi. Để tiến hành kiểm nghiệm phần khung xe, chiếc Model S bản dựng sẽ được đổ đầy đá viên vào khoang nội thất tương đương với trọng lượng 5 người ngồi trong, rồi lượn nhiều vòng quanh nhà máy cho đến khi quá nhiệt hoặc chết máy.
Cuối cùng thì thời khắc của Model S đã tới. Đó là tháng Ba năm 2009, chỉ 6 tháng kể từ khi Von Holzhausen gia nhập Tesla. Tesla cho ra mắt Model S tại một sự kiện họp báo diễn ra ngay nhà máy SpaceX. Giữa những động cơ tên lửa và các khối nhôm, chiếc Model S màu xám hiện lên thật quyến rũ và thanh thoát. Báo giới mô tả nó như đứa con cưng của Aston Martin và Maserati, nhưng thực ra chiếc sedan của Tesla chẳng kế thừa gì từ hai hãng này. Nó vẫn giữ cấu trúc cơ bản của CLS nhưng mui xe và thân vỏ được gắn vào khung bằng nam châm. Hễ có ai đặt tay lên thân xe, các tấm vỏ lại lệch đi một chút, còn các kỹ sư Tesla phải cố gắng kín đáo chỉnh lại chúng. Hai kỹ sư đã thử lái chiếc xe 2 ngày trước sự kiện để biết chắc xe đi được bao xa trước khi quá nhiệt.
Tuy không phải là một màn ra mắt hoàn hảo nhưng buổi trình diễn đã hoàn thành chính xác những gì Musk muốn. Nó nhắc tất cả mọi người rằng Tesla có một kế hoạch đáng tin cậy nhằm biến xe hơi điện thành dòng xe đại chúng, và những chiếc xe của họ mang nhiều tham vọng hơn những gì các hãng xe hơi lớn như GM và Nissan đã nghĩ đến, cả trong thiết kế lẫn quan điểm và tầm nhìn.
Tuy nhiên, thực tế đáng lo ngại phía sau buổi trình diễn chính là việc biến Model S từ một chiếc xe trưng bày lỗng lẫy thành một chiếc xe có thể sản xuất hàng loạt. Công ty sở hữu bí quyết kỹ thuật và có thừa quyết tâm thực hiện. Tesla chỉ không có nhiều tiền và một nhà máy để xuất xưởng hàng nghìn chiếc xe một lúc. Sản xuất xe hàng loạt không phải là việc dễ dàng. Bạn cần những máy cán khổng lồ để xử lý các cuộn nhôm và cắt chúng thành các tấm có kích thước phù hợp để chế tạo các thành phần thân vỏ và khung xe. Tiếp đến là các máy dập nặng nề để uốn và dập nhôm thành đủ mọi loại hình dáng. Sau đó công đoạn sơn, là khâu lắp ráp động cơ, pin, các mớ dây điện và hàng loạt công đoạn nhỏ khác để tạo ra một chiếc xe hoàn chỉnh. Đó là khoản đầu tư sẽ tiêu tốn hàng trăm triệu đô la và Elon Musk cần phải thuê hàng nghìn nhân công nữa.
(còn tiếp)
Vĩ Phạm (Tuoitrethudo)